Bevallingstrauma

Ik spreek regelmatig met vrouwen over een bevallingstrauma. En ik wil daar iets over kwijt.

Je zou kunnen verwachten dat complicaties of hevige pijn een trauma veroorzaken.  Maar ik zie dat dit maar zelden de oorzaken zijn van trauma. Hoe er gehandeld wordt tijdens een (mogelijke) complicatie of hoe er wel of niet ondersteund wordt bij het ervaren van hevige pijn (zoals een weeënstorm bij inleiding) dat is wel waardoor trauma’s ontstaan. Het is bijna nooit het verloop van de bevalling zelf, maar het verlies van zeggenschap over je lichaam.

Loslaten en de touwtjes in handen houden

Dit klinkt misschien een beetje ingewikkeld, want is het niet zo dat je om goed te bevallen de controle over je lichaam juist los moet laten?

Er zijn verschillende krachten bezig op het moment van een vaginale bevalling. De fysieke krachten van binnenin het lichaam van de moeder, de ontsluiting van de baarmoedermond, de baby, de persdrang, persweeën etc. Je er in vertrouwen aan overgeven is de beste manier om daar mee om te gaan.

En dan heb je nog de krachten van buiten het lichaam van de barende, in de vorm van degenen die haar bijstaan en de woorden en activiteiten van die personen. Als bijvoorbeeld een arts een beslissing neemt over het lichaam van de vrouw zonder dat met haar te overleggen verliest zij dus controle over wat er met haar lichaam gebeurt. En dat in zichzelf kan een bevallingstrauma veroorzaken.

Een veelvoorkomend voorbeeld is de episiotomie, dat is een knip met een schaar in de huid van de vagina richting perineum om de opening te vergroten zodat het kind sneller geboren wordt. Dit wordt toegepast bij verdenking van foetale nood (dat het kindje het zwaar krijgt door de weeën van de moeder). Het feit dat dit in Nederland veel vaker toegepast wordt vergeleken sommige westerse landen om ons heen en dat onze uitkomsten er niet beter door zijn geeft aan hoe discutabel de meeste knippen zijn. Dit wordt in het beste geval aan je voorgelegd waarna jij een beslissing maakt of je dat wil of niet, meestal wordt dit echter aangekondigd zonder toestemming te vragen en in het ergste geval kom je er na de geboorte van jullie kind achter dat er in je lijf geknipt is.

Pijn beleving

Intense pijn hebben zonder de angst dat je lichaam beschadigd is, wat meestal het geval is tijdens een bevalling is an sich niet traumatisch. Bij een gewone ontsluiting (dus geen weeënstorm door inleiding) heb je tussen de weeën door rust waarin geen pijn beleefd wordt en direct na de bevalling is de pijn ook weg. Dat is de pijn die je snel vergeet en die je een gevoel van kracht geeft omdat je hem hebt doorstaan. Overigens heb je zelf ook invloed op de beleving van die pijn. Warm water, ontspannen en je mindset maken de pijnbeleving minder intens.

Maar hoe je interventies ervaart ligt aan je relatie met de mensen die jou ondersteunen, en daar heb je in veel gevallen geen invloed meer op tijdens je bevalling. Als jij absoluut geen knip wilt, maar meer rust om de baby geboren te laten worden en je partner komt niet voor je op of probeert je zelf om te praten omdat hij/zij al het vertrouwen in de zorgverlener legt kun je je enorm in de steek gelaten voelen. Bovendien zit je in een bubbel van pijn opvangen en is er weinig energie voor gesprekken, uiting geven aan je zorgen/angsten/irritaties rondom jouw begeleiding.

Een bevallingstrauma voorkomen

Investeer allereerste in de relatie met je bevallingspartners, zij het je man, vrouw, moeder, zus, doula of alleen verloskundige. Zij moeten weten wat jij wil, wat je absoluut niet wil en hoe zij met jou moeten afstemmen als je het zwaar hebt. Jouw partner moet jouw belangen behartigen op het moment dat jij dat zelf niet kunt, bijvoorbeeld omdat je in een bubbel zit en al je concentratie nodig hebt om de weeën goed door te komen. In het geval van een ziekenhuis bevalling is dit extra belangrijk omdat je dan meestal te maken hebt met meerdere zorgverleners, dus een constante factor die weet wat jij wilt en daarvoor gaat staan is cruciaal. Onderzoek (link Claire Stramrood) heeft aangetoond dat continue begeleiding de meeste kans geeft op een soepele bevalling en de minste risico’s op onnodige interventies en een bevallingstrauma. Wanneer je van te voren weet dat je partner niet de beste ondersteuning kan bieden op het gebied van vertrouwen geven en jouw wensen behartigen en je weet dat je afhankelijk bent van ziekenhuis personeel, dan zou een doula (link naar wat een doula is) een belangrijke rol voor jou kunnen vervullen.

Samen met je bevallingspartner een cursus of individuele zwangerschapsbegeleiding volgen is een hele goede manier om samen te ontdekken wat jullie belangrijk vinden, wat jullie wel en niet willen en hoe jullie op elkaar afstemmen wanneer er beslissingen gemaakt moeten worden. Dit voorspelt niet hoe het verloop van je bevalling zal gaan, maar wel hoe je de intensiteit ervan en eventueel onverwachte wendingen ervaart.

Mocht je meer vragen hebben of heb je een bevallingstrauma? Dan ben je van harte welkom om eerst een kennismakingsgesprek aan te vragen. Deze duurt 30 minuten en is gratis. Je kunt hier contact met mij opnemen.